Herşeyin aşırısı zarar

Amansız bir bilgi bombardımanı altında olduğumuz hakkında yazacaktım ama eski günler ve o zaman ve şimdiki öğrencilikler arası farklara takıldım yer kalmadı. Bir dahaki sefere.

Lütfen abone olun; lütfen paylaşın.

İstediğiniz Paylaş opsiyonu yoksa, doğrudan linki kopyalayıp dilediğiniz yere gönderin.

-+-+-+-+
Homo Sapiens ortaya çıkalı 300.000 yıl oldu. Yazı, daha 5000 yıl önce icat edildi. Binlerce yıllık evrim sonucu bilgi edinmeye karşı bir avcı-toplayıcı tavrına sahip olduk. Bilgi aradık, topladık, paylaştık ve onu onu beyindeki gri hücrelerde saklayıp (çünkü 295.000 sene yazarak hatırlamayı bilmiyorduk) bir dahaki sefere ihtiyaç olduğunda hatırlamaya çalıştık. Tatlı su kaynaklarının yeri, yenilebilir köklerin nerede bulunacağı, daha büyük hayvanlar bizi yemeden küçük avların en iyi nerede avlanılacağı, hangi ağaçların iyi barınak sağladığı gibi bilgiler çok değerliydi. Bilgiyi bulmaya ve saklamaya teşne olanlar genlerini yavrularına aktardılar; diğerleri onu yapma vakti bulamadan öldüler.

Bilgi düşkünlüğü bize 300.000 yıllık Homo Sapiens evriminin bir mirası. Gurwinder bunu, kıtlık zamanlarında hayatta kalma marifetinin bolluk zamanlarında nasıl bir kırılganlığa dönüştüğünün bir başka örneği olan şeker düşkünlüğüne benzetiyor:

Çok verimli bir enerji kaynağı olan şekeri sevmeyi öğrendik evrim sonucu. Şeker kıtken bu iyi bir hasletti. Ancak endüstriyel ölçekte şeker üretebilir olunca, tatlı lezzetleri sevmek meziyet olmaktan çıkıp yükümlülüğe dönüştü. Aynı şey artık enformasyon için de geçerli. Bilgi bollaşınca, artık doğru yönde odaklaşmamıza yardımcı olacak yerde dikkatimizi dağıtıyor. Sonuç, zihnimizi tıkayan bir entellektüel obezlik salgını oldu.

We evolved to seek out sugar because it was a scarce source of energy. But when we learned how to produce it on an industrial scale, suddenly our love for sweet things went from an asset to a liability. The same is now true of data. In an age of information overabundance, our curiosity, which once focused us, now distracts us. And it’s caused an epidemic of intellectual obesity that’s clogging up our minds (Gurwinder - The Intellectual Obesity Crisis)

İnsanlığın kolektif olarak biriktirmesi gereken bilgi miktarı eskiden azdı. Teknoloji ne kadar ilkelse, onun bilgi kodlaması da o kadar kısa olur. Dalların uçlarını yontarak avlanan domuzu parçalayıp ateşte ızgara yapmayı bilmek yaşamak için yeterli ise, o bilgiyi depolamak zor olmaz. Ama şimdi durum başka.

Teknoloji önce yavaş gelişti; sonra patladı. Aşağıdaki grafik dünya nüfusunun yıllar içindeki artışını gösteriyor ama aynı zamanda bu baş döndürücü nüfus artışına olanak sağlayan teknolojik gelişmeleri de sergiliyor:

Fogel, Robert, Catching up with the Economy (1999)

Teknolojinin gelişme hızına genlerimiz yetişemedi. Genetik yapımızı dijital bilgisayarlarımızda haritalandırabiliyoruz ama bu genlerin çoğu hâlâ avcı toplayıcı genleri. Bu nedenle beynimizin yarattığı bir çok nesne yine aynı beyin tarafından idrak edilemiyor.

Peki beynimiz, bilgi miktarında tarih boyunca eşi benzeri görülmemiş artışla nasıl başa çıksın? Bu artış internet sayesinde mümkün oldu. Ourworldindata internet sitesinde 2021 yılında dünya nüfusunun yüzde 60'ının internet kullandığı yazıyor. Bu oran Türkiye'de yüzde 81, Avustralya'da ise yüzde 90 imiş. Dünyayı kaplayan bu ağın 1991'den sonra doğduğu göz önüne alındığında[1], bir hayat değil tek bir kariyer süresinde maruz kaldığımız bu muazzam değişimin fevkalade ve kahredici boyutu anlaşılabilir.

Ne yazık ki, bol seçenekle şımarmak yerine, seçenek havuzunda boğuluyor gibiyiz. Gurwinder, bugün tükettiğimiz çevrimiçi içeriğin büyük çoğunluğunun hayatımızı daha iyi hale getirmediği konusunda haklı. Ama yine de bu içeriğe ulaşmak için can atıyoruz:

"Boş kalori" de olsa, önemsiz bilgi çok lezzetli. Dopamin kanallarımız yararlı bilgiyi yararsızdan ayırt edemediği için, aslında yaptığınız tek şey kafanızın içine sanal patlamış mısır tıkalamak da olsa, gereksiz bilgi tüketmek dopamin salgılatır ve sizi öğreniyormuş gibi hissettirip tatmin eder - size daha akıllandığınız yanılsamasını sunar.

… despite being "empty calories," junk info still tastes delicious. Since your dopamine pathways can't distinguish between useful and useless info, consuming junk info gives you the satisfaction of feeling like you're learning—it offers you the illusion of getting smarter—even though all you're really doing is shoving virtual popcorn into your skull. (Gurwinder)

Acaba internet bir hata mıydı? Hiç olmasaydı durumumuz daha mı iyi olurdu? Bence hayır. Bütün zararlarına rağmen son tahlilde internetin bir nimet olduğunu düşünüyorum.

İnternetin en büyük getirisi bilgi geliştirmeyi hızlandırmak oldu. Bu hediye önümüzdeki yıllarda da devam edecek. Hatta, aslında daha yeni yeni başlıyoruz bu nimetin yararlarını görmeye.

İyi bildiğim, küçük ama önemli bir alan olan doktora çalışmalarının dün ve bugün nasıl yürütüldüğü örneği ile bunu kanıtlamaya çalışacağım. Benim yaşımda herkes elli yıl önce, özellikle de Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde bilgiye ulaşmanın ne kadar zor olduğunu bilir.

Bu hususu genç okuyucular için detaylandırmam gerekiyor, aksi takdirde bu dediklerimi, ‘biz gençken hayat ne kadar zordu’ türünden bir yaşlı geyiği görüp geçecekler.

Tim Berners-Lee'nin 1989'u icat etmesinden ve bunun sonucunda şövalye unvanı alıp Sir Tim olmasından on iki yıl önce, Ankara’da Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde (ODTÜ), yüksek lisans yaparken şöyle bilgi topluyordum. :

• Alanımla ilgili, danışmanımdan ya da diğer öğrencilerden aldığım bilimsel bir makale okuyorum. Basılı bir kopya tabii, o zamanlar elektronik kopya yoktu.

• Bugün gibi o zamanlar da bilimsel makaleler daha önce yayınlanmış çalışmalara atıf yapardı. Kütüphanede aramak için en umut verici referanslardan birkaçını işaretliyorum.

İnternet Öncesi Literatür Araştırması

Bugün WWW' imkanları ile karşılaştırıldığında, 1979'da ilgi çekici bir makalenin bulunması bir avcı-toplayıcı teknolojisiydi.

• Kütüphaneye gidip ve seçtiğim referansları yayınlayan dergilerin yer şifrelerini bulmak için kart kataloglarını araştırıyorum.

Kart katalogları, her kitap ya da derginin farklı bir karta daktilo ile ya da elle yazılmış olduğu basılı kart kümeleri aslında. Bu kartlar kart çekmecelerinde saklanırdı. Aşağıdaki fotoğrafı Buffalo Tarih Müzesi web sitesinden kopyaladım. ODTÜ Kütüphanesi'nde kullandıklarımın hemen hemen tıpkısının aynısı. Her çekmecenin önündeki beyaz etiketler, o çekmecenin içindeki kartların harf aralığını gösterirdi, örneğin AAA - ASZ.

• Diyelim ki şu makaleyi bulmaya çalışıyorum: "Wallis, G.B. ve Heasley, J.H. (1961). İki fazlı akış sistemlerinde salınımlar. Journal of Heat Transfer, 83(3)."

• "Journal of Heat Transfer" kartının bulunduğu çekmeceyi bulmaya çalışıyorum. Acaba kütüphane ismi nasıl kullanmıştı. ‘A’ ile başlayan "ASME Isı Transferi Dergisi" diye de kaydedilmiş olabilir, "Isı Transferi Dergisi" olarak da. İkisini de denerdim. Dosyalama, "P" ile başlayan bir çekmecede "Proceedings of ASME" altında bile olabilirdi.

• Bu değişik çekmece seçeneklerinde kartı bulmaya çalışacaktım. Bu örnek, muhtemelen uzun bir "Isı Transferi Dergisi" kart serisinde yer alacaktır ama belli de olmaz.

  • "Journal of ..." diye başlayan onlarca kart arasında dolaşırken hedefinizi kaçırmak kolaydı. Eğer kaçırırsanız, bu formattan umudunuzu kesip yanlış bir şekilde başka bir çekmeceye gider, mesela "ASME Journals" arayıp zaman kaybederdim.

• Sonunda kartı bulduk diyelim. Bu çok önemli bir milestone ama bilgi arayışı henüz tamamlanmadı. Kart şöyle gözükecekti muhtemelen:

• Dipteki delik çekmecedeki ray üzerine geçirilir ve kartların dışarı çıkıp kaybolmalarını önlerdi.

• Bu kardın üstünde yazanları defterime aktarırım. Bir sonraki görev, bu derginin geçmiş ciltlerinin bulunduğu kütüphane katını ve rafı bulmaktır. Raflarda aşağıdaki gibi etiketler bulunacaktır.

• O dönemde ODTÜ kütüphanesinde fotokopi makinesi yoktu diye hatırlıyorum. Xerox bu teknolojiyi icat etmişti ama makineler pahalıydı. Makalenin yer aldığı cildi bulursam, kütüphanede okuyup not almışımdır diye düşünüyorum. Ayrıca dergi cildini üç gün gibi kısa bir süre için ödünç almak da mümkündü.

• Eğer ODTÜ Kütüphanesi bu dergiyi tutmazsa o kaynaktan umudu kesmekten başka seçeneğim yoktu. O zamanlar dergi makaleleri için başka kütüphanelerden talep yapma imkanı olduğunu hatırlamıyorum.

• Ayrıca mikrofiş cihazında makaleler okurdum ama ne zaman neredeydi hatırlamıyorum.

Tek bir kağıdı bulmak bu kadar sürdü. O dönemde Citation Index (Alıntı Endeksi) taramalarının nasıl yapıldığını anlatmaya çalışarak sabrınızı sınamayayım.

Bugün nasıl oluyor bu işler. Evinizden ya da ofisten üniversite kütüphanesi web sitesine gidersiniz; baş yazarın adını veya başlığın bir kısmını kullanarak makaleyi ararsınız; ve aşağıdaki gibi bir arama sonuçları sayfası karşınıza gelir bir kaç saniyede:

Başlığın üstüne tıklar makaleyi kendi bilgisayarınıza PDF olarak indirirsiniz. Hatta, isterseniz başka bir kutuya tıklayıp bu makaleye o zamandan bugüne atıfta bulunan bütün diğer yayınların listesini çıkarabilirsiniz (Citation Index). 1979’da benim yarım hatta Citation Search de yapacak olursam belki tüm günümü alan işlem bugün oturduğunuz iskemleden kalkmadan toplam 30 saniyede tamamlanmış olur.

Doktora yapmak ne zaman daha kolaydı?

Benim 1979 mücadeleme kıyasla bugünün öğrencileri için bilimsel edebiyatı taramak daha mı kolay? Farklı yönlerden bakılabilir. Bugün, tek tek belli yayınları elde etmek çok çok daha kolay ama dikkate alınması ve aralarından seçim yapılması gereken pek çok daha fazla yayın var. 1979'da makaleleri bulmak için çok zaman harcardım ama hedef makale listesini belirlemek daha kolaydı çünkü aralarından seçim yapabileceğim çok fazla da yayın yoktu. Bugünün zorluğu hangi makalelerin okunacağına ve hangilerinin göz ardı edileceğine peşinen karar vermektir.

Değişmeyen tek şey öğrencinin okuma ve bilgiyi sindirme yeteneği. Daha fazla makale okuyup anlamaya çalışmak bir tuzak aslında, çünkü o zaman üstün körü bir okuma oluyor meselenin özü tam idrak edilmiyor. Bu yüzden ben öğrencilerime mümkün olduğu kadar fazla makaleyi üstün körü okumalarını ama haftada en az bir makaleyi derinlemesine okuyup irdelemelerini tavsiye ederdim. Elli yıl önce evrakları bulmak için daha fazla zaman harcıyorduk. Öğrenciler bugün hangi makaleleri okuyacaklarını seçmek için daha fazla zaman harcıyorlar¹.

Arkası gelecek

Bu hafta aşırı bilgi yükü ve gelecek hakkında yazmak istedim. Ancak konu, öğrencilik anılarına girdi ve oradan çıkamadı. Bilgi bağımlılığımız ve bilgi savaşları konuları bir sonraki yazıya inşallah.

Kaynaklar

1. The World Wide Web (WWW) was invented by Sir Tim Berners-Lee in 1989 and the first website was published in 1991.

2. Fogel, Robert, Catching up with the Economy, in: The American Economic Review 89/1 (1999) 1-21

Kısa kısa

İmparator duruma el mi koyuyor? Pek öyle değil.

-+-+-+-+ ChatGPT'nin ilk Google alternatifi olan Bard, geçen yıl Şubat ayında ilk kez sahneye çıktı. Google CEO'su Sundar Pichai bu icatlarını o zaman şöyle pohpohlayıp anlatmıştı:

Bard, dünyadaki bilgi birikimini geniş dil modellerimizin gücü, zekası ve yaratıcılığıyla birleştirmeyi amaçlar. Yeni, yüksek kaliteli yanıtlar sağlamak için web'deki bilgilerden yararlanır. Bard, yaratıcılık için bir çıkış noktası ve merak için bir fırlatma rampası olabilir; NASA'nın James Webb Uzay Teleskobu'ndaki yeni keşifleri 9 yaşındaki bir çocuğa açıklamanıza veya şu anda futboldaki en iyi forvetler hakkında daha fazla bilgi edinmenize ve ardından becerilerinizi geliştirmek için alıştırmalar bulup indirmenize yardımcı olabilir.

Bard seeks to combine the breadth of the world’s knowledge with the power, intelligence and creativity of our large language models. It draws on information from the web to provide fresh, high-quality responses. Bard can be an outlet for creativity, and a launchpad for curiosity, helping you to explain new discoveries from NASA’s James Webb Space Telescope to a 9-year-old, or learn more about the best strikers in football right now, and then get drills to build your skills.

Zavallı Bard hiçbir zaman bu beklentileri karşılayamadı ve sonunda geçen hafta sessizce öldü. Google, Bard'ın yerine Gemini’yi geçirdi. Sundai Pichai bu kez şunları söyledi: “Bard, en yetenekli modellerimizi doğrudan denemenin en iyi yolu idi. Özündeki ileri teknolojiyi yansıtsın diye, Bard artık sadece Gemini olarak adlandırılacak.”

Ne yazık ki, bu tanıtımdan kısa bir süre sonra Gemini'nin imaj oluşturma kısmı donduruldu çünkü Google mühendislerinin elinde kültürel çeşitlilik eğitiminden geçmiş Gemini saçmalıyordu. Örneğin, ABD'nin Kurucu Büyüklerini (Founding Fathers) çiz deyince, Gemini şu resmi çizmişti:

Gemini'nin eğitmenleri, onu tarihi liderlerin hep beyaz adam olmasının adil olmadığına bu yüzden verilen örneklerde değişik ırk ve renkleri kullanmanın iyi olacağı yolunda talim ettirmişlerdi ve bu yüzden Gemini, George Washington'un yerine siyah bir kadın koydu².

Bu olaydan iki sonuç çıkarıyorum:

• Gemini'nin muhtemelen birkaç ay belki daha fazla süren eğitimini veren Google mühendisleri, çeşitlilik ve kapsayıcılık konusunda kerameti kendinden menkul kesin görüşleri olan insanlar ve Gemini'nin bu görüşleri yansıtmasını istemişler; ve (bundan ayrı olarak),

• Google yarışta geride kaldığını biliyor ve acele edip yeterli bir Kalite Güvence testinden geçmeden Gemini'yi piyasaya sürmüş.

-+-+-+-+ Gemini, OpenAI'den daha ucuzdur:

• Gemini metin oluşturma maliyeti = 0,000125 USD / 1.000 karakter

• OpenAI GPT-4 metin oluşturma = 0,03 ABD doları / 1000 token; bu, ortalama 8 karakter/token olduğu varsayılırsa yaklaşık 0,00375/1000 karakterdir.

Gemini 300 kat daha ucuz. Hatta insanların Hugging Face'te ücretsiz olarak kullanabileceği, Gemini’ın sadeleştirilmiş bir Açık Kaynak versiyonu olan Gemma bile var.

Malı bu kadar ucuza satmak, bir çaresizlik işareti olabilir. Google için bu mücadele bir beka sorunu çünkü yakında ChatGPT türü gelişmeler onun arama motoru tekelini tehdit etmeye başlayacak. Üçüncü Parti Yazılım Geliştiricilerinin düşük fiyatlardan etkilenip etkilenmeyeceğini göreceğiz. Tipik bir geliştirici (Developer) değilim ama bana sorarsanız ben Gemini’yi kullanmayacağım çünkü kullanımı kolay değil ve öğrenmek için zaman harcamak istemiyorum. Gemini API interface OpenAI inki kadar basit değil ve üstelik Google nasıl bağlanılacağını benim anlayacağım dilden açıklamak için yeterli belge sunmadı. Bir örnek yazılım bile yok. Benim için, sadece bu eksiklik bile, bu sürümün acele bir iş olduğunun bir başka göstergesi (Google’ın buraya gelmek için bir yıl beklemiş olmasına rağmen).

Bir şirket olarak Google'ın başının dertte olduğunu düşünüyorum. Bu, web aramasındaki tekeli ve bunun getirdiği reklam geliri ile şu anda maskeleniyor. Yani şu anda aslında geçmişin birikimini yiyorlar. Ancak bu sonsuza kadar süremez. Bu kadar büyük olmasaydı, satın alma ve yeniden yapılanma için en önemli aday olurdu Google. Ne yazık ki Elon Musk'un bile Google'ı satın almaya gücü yetmez. Yeterli paraya sahip biri olsaydı, Google'ı yeniden yenilikçi bir şirket haline getirmek için muhtemelen CEO'yla birlikte iş gücünün en az %50'sini işten çıkarmak zorunda kalırdı bence. Musk’ın Twitter deneyiminden pek farklı değil.

Günlük

Türk Kahvesi

-+-+-+-+ Her sabah bir fincan sade kahve yaparım. Benim kendi geliştirdiğim bir kahve yapma tekniği var. Bugün onu anlatacağım.

İlk fırtta ağza gelen köpüğü severim, sade kahvenin acımsı tadını severim ama dipteki telvenin ağza gelmesinden hazzetmem. Yöntemim şu:

1. Cezveye bir fincan soğuk su koy

2. Soğuk suyun içine biraz Nescafe at ama karıştırma

3. Sonra bir tatlı kaşığı Türk kahvesi

4. Sonra en yüksekten başlayıp giderek azalan sıcaklıkta ısıt ve kabart

   

5. Kabarırken ama köpük yukarı çıkıp ana kütle ile bağ kopmadan altını en hafife kıs

6. Beş dakika öyle hafiften ısı ile demlensin

7. Sonra altını yine aç ve kabarırken al fincana dök

   

   .

Az Nescafe atmamın iki nedeni var: (a) Suyun yoğunluğunu arttırıyor ve Türk kahvesi partiküllerinin köpüklerle yüze çıkmasını kolaylaştırıyor; ve (b) Türk kahvesini biraz daha az koyup telveyi asgariye indirmiş oluyorum.

Sunny Park

Geçen Kasım mahalledeki Sunny Park AVM Oto Parkına kazdıkları çukurdan bahsetmiştim. Duvarlar yukarı çıkmış gibi:

Yeşilmişik

O kadar çok yağmur yağdı ki artık ben bile yeşillenip filizlenmeye başlayacağım.

İki aydır hava durumu aynı çevrimin tekrarı: yağmur, güneş, ortalık biraz kururken tekrar yağmur, tekrar güneş, ve böyle devam. Simpson Çölünün başlangıcında, Brisbane’ın 1500 kilometre batısındaki Birdsville sel içinde mahsur kalmış

Birdsville sel ortasında kalmış (ABC)

.

You Tube

İki sene önce Wim Hof nefes alma temrinleri üzerine yazmıştım. Ben hala her gece o temrini yapmaya devam ediyorum. Aşağıdaki kısa videoda, Profesör Andrew Hubermann, temrinin yararlarının bilimsel bir testle ispatlanmış olduğunu ifade ediyor.

Okuduklarım

-+-+-+-+ Count Zero, William Gibson'ın yazdığı bir üçlemenin ikinci kitabı. İlki Neuromancer, çıktığı dönemde yani 1980 lerde tanıştığım ve geçen sene tekrar okuduğum bir klasik. Count Zero bir Neuromancer olmasa da yine de iyi bir kitap.

Neuromancer'la herhangi bir olay örgüsü bağlantısı yok ama hikaye aynı kurgusal dünyada, Neuromancer'dan yaklaşık otuz yıl sonra geçiyor. Üç ana karakter var ve hikaye üç mecradan akarak başlıyor:

1. Bobby Newmark, diğer adıyla Count Zero, gecekondu mahallelerinde yaşayan bir hacker. Yeni denediği bir yazılımı kullanarak, çok kuvvetli ve yırtıcı koruma altında bir sisteme sızmaya çalışıyor ve ilginç şeyler oluyor ondan sonra.

2. Marly Krushkova, sorumluluğu altında gerçekleşen ancak kendi hatası olmayan bir sanat sahtekarlığı nedeniyle işsiz kalmış bir modern sanat küratörü olarak başlıyor hikayeye. İsimsiz bir sanatçının meskenini bulmak için münzevi ve biraz kaçık bir trilyonerden gelen son derece cömert teklifi kabul ediyor ve ilginç şeyler oluyor ondan sonra.

3. Bu yüzyılın sonunda, şirketler ülkeler gibi. Bir şirkette önemli bir yerde isen ayrılman zor oluyor. Turner, şirketinden ayrılmak isteyen bir biyoyazılım tasarımcısını kurtarma operasyonunu yönetmekle görevlendirilmiş bir paralı asker. Hiç bir şey beklendiği gibi olmuyor ve ilginç şeyler olmaya devam ediyor.

Bu üç ayrı mecradan akan hikaye sonlara doğru aynı havzada birleşince, bazı bilinmeyenler aydınlanıyor ve yeni ilginç şeyler oluyor. Neuromancer'a göre anlaşılması daha kolay bir hikaye bence. Fakat, Neuromancer’i okumamışsanız, önce onu okumanızı tavsiye ederim.

-+-+-+-+ Roger Zelazny eski favorilerimden. Amber Günlükleri'ni okumadıysanız edebiyat eğitiminizde bir şeyler eksik bence. Dizideki on kitabı indirin ve okuyun. Pişman olmayacaksınız. Aslında ben de tekrar okumaya niyetlendim şimdi bunları yazarken. Amber Günlükleri'ni en az kırk yıl önce kitap halinde okumuştum.

Her neyse, geçen hafta, ilk olarak 1976'da basılan Doorways in the Sand'ı okudum. Konu son postalarda değindiğim bir kaç başka kitap gibi (mesela Brin, McLeod), yine Dünya'nın galaktik çok-türlü bir medeniyete yükselmeye çalışmasıyla ilgili. Diğer medeniyetler kültür ve sanat eserleri ile çok ilgili. Geçici olarak, Mona Lisa tablosu ve İngiliz Kraliyet Mücevherleri karşılığında Dünya bir "yıldız taşı" alıyor ve ilginç şeyler oluyor ondan sonra. Ana karakter, klasik İngiliz tarzı asilzade bir anti-kahraman tipi, sürekli Oxford'da talebe olmayı amaçlayan ve boş zamanlarında damlara tırmanan bir delikanlı. Eski tipten eğlenceli bir serüven kitabı.

-+-+-+-+ Ayrıca, Agatha Christie'nin Miss Marple serisinin üçüncü kitabı olan The Moving Finger adlı Miss Marple kitabını da okudum. Bir savaş pilotu, ne olduğu henüz belirlenemeyen kötü bir uçak kazasının ardından iyileşmek için kız kardeşiyle birlikte küçük bir kasabaya taşınıyor. Kafa dinlemek için gittiği bu kasabada dehşetengiz olaylar içinde buluyor kendini. İsimsiz mektuplar yazılıyor ve insanlar öldürülüyor. Anlatının ortalarına kadar Miss Marple ortada yok. Polis işin içinden çıkamayınca, kasabadaki kilisenin rahibinin karısı çağırıyor Miss Marple’ı. Neredeyse katili tahmin ettim sanıyordum ama tam benim düşündüğüm çıkmadı. Bazı ip uçlarını kaale almamışım.

Marple kitaplarını Poirot kitaplarına tercih ediyorum. Miss Marple'ın alçakgönüllü doğası benim her zaman Belçikalı züppenin kendini beğenmişliğinden daha yeğ.

Pascal Hagi

Pazartesi, 26 Şubat 2024, saat akşam 6. Pascal ve Hagi’yı içeri alma zamanı. Bugün hava çok sıcaktı. Bütün gün miskin miskin oturdular. Arada inşallah bir suya girip çıkmışlardır.

Kapıyı açınca Hagi tam karşımda ama ondan önce ta kafesin öbür ucundan Pascal uçup giriyor içeriye. Hagi loş ışıkta Pascal kadar iyi göremiyor sanırım. Bu yüzden kapının açık olduğuna emin olmak için önce Pascal’ın girmesini bekliyor.

1. Yeni çıkan AI araçları bu durumu değiştirecek ama nasıl olacağını bekleyip göreceğiz

2. Ben ‘ Was George Washington white or black? diye sordum. Gemini şöyle cevap verdi:

The answer to whether George Washington was "white" or "black" is more complex than a simple yes or no answer. Here's why:

1. Modern Racial Categories: By modern standards of racial classification, based primarily on skin color, George Washington would be considered white. However, it's important to remember that these categories are not static and have evolved over time.

2. Historical Context: In the 18th century, there wasn't a single, universally accepted definition of "white." The racial landscape was more fluid, with terms like "English," "Christian," and "free" often playing a larger role in social identity.

3. Complexities of Ancestry: While Washington's family primarily identified as English, there is evidence of potential Welsh, Scottish, and possibly even Jewish ancestry. This adds further complexity to the question of his race.

4. Owning Enslaved People: One of the biggest contradictions is that Washington owned enslaved people, which directly contradicts the modern understanding of "whiteness" as inherently separate from the experience of slavery. This highlights the limitations of using modern racial categories to understand historical figures.

Therefore, it's inaccurate and misleading to label Washington simply as "white" or "black" without acknowledging the historical context and complexities surrounding his race. It's more appropriate to say that he would be considered white by modern standards, while also recognizing that:

• This classification is based on an evolving and contested system of racial categorization.

• His ancestry was likely more diverse than just "English."

• He participated in the institution of slavery, which fundamentally contradicts the modern definition of "whiteness."

If you'd like to explore this topic further, I can share some resources that delve deeper into the historical context and complexities surrounding George Washington's race.

Aynı soruya ChatGPT şöyle cevap verdi:

George Washington, the first President of the United States, was white. He was of English descent, born into a family of moderately prosperous planters in colonial Virginia. Washington's ancestry and racial background are well-documented in historical records, reflecting his British heritage.