Nefes al, nefes ver, bir dalga gibi dairesel ...

İki aydır geceleri yatmadan önce bir Wim Hof You Tube videosu eşliğinde nefes temrinleri yapıyorum. Niye yaptığımı açıklamadan önce Wim Hof hakkında biraz bilgi vereyim.

Wim Hof 61 yaşında bir Hollanda'lı. Yakında BBC de onun üzerine bir belgesel başlıyormuş: "Freeze the Fear With Wim Hof". İki gün önce Guardian gazetesinde yayınlanan bir haber, Wim Hof'u şöyle tarif ediyor:

"Wim Hof, Buz Adam olarak bilinir. Bu tanımlamayı buz altında yüzme, Kuzey Kutup Dairesi üzerinde çıplak ayakla yarı maraton koşma, 1 saat 52 dakika buza daldırma ve Kilimanjaro Dağı'na sadece şort ve sandaletlerle tırmanmayı içeren 26 Guinness dünya rekoru kırdıktan sonra kazandı."

Ben Wim Hof'la bu magazinvari haberlerden dolayı ilgilenmiyorum. Esas benim ilgimi çeken yanı, Wim Hof'un nefes temrinleri, buz banyoları ve meditasyon yolu ile otonom sınır sistemini etkileyebilme iddiası.

Otonom sinir sistemi, kalp hızı, sindirim, solunum hızı, göz bebeği tepkisi, idrar ve cinsel uyarılma bedensel işlevleri düzenleyen bir kontrol sistemi. Bu kontrol, büyük ölçüde bilinçsizce oluyor. Yani kalp hızım ya da tansiyonum düşsün diyince kalp yavaş atmıyor, tansiyon düşmüyor.

En azından, tıp biliminin söylediği bu. Wim Hof ise otonom sistemin bazı işlevlerinin meditasyonla ve nefes temrinleri ile etkilenebileceğini iddia ediyor.

On yıl önce, Hollanda'daki Nijmegen Üniversitesinden bir grup araştırmacı, Wim Hof gerçekten meditasyon ve buz banyoları ile otonom sınır sistemini etkileyebilir mi diye onun üzerinde bir dizi test yapmışlar (Kox et al (2012). The Influence of Concentration/Meditation on Autonomic Nervous System Activity and the Innate Immune Response: A Case Study, Psychosomatic Medicine 74:489). Test sonuçlarını üç kategori altında yayınlamışlar:

• Tek başına Meditasyon

• Meditasyon ve buz banyosu beraber

• Yapay endotoksemi (zehirlenme) ile mücadelede meditasyon ve buz banyosu

Bazı ilginç sonuçlar elde edilmiş ama kısa süreli bir çalışma olduğu için, meditasyon ve buz banyolarının uzun süreli etkileri incelenmemiş. Makale geçen on sene zarfında 16 kez zikredilmiş. Yani tamamen gözardı edilmemiş ama tıp bilimine yeni bir çığır açan bir araştırma da değil. Bu arada, nefes alma/verme temrinleri bu makalede hiç kaale alınmamış.

Ben de konuya elimden geldiğince bilimsel olarak yaklaşıyorum. Her gece tansiyon ölçecek halim yok ama en azından kalp atışlarım üzerinde bir etki olup olmayacağını gözlemleyebilirim diye düşündüm. Bir tane fitbit marka saat aldım, kalp atışımı ölçüyor. Saate göre istirahat sırasındaki kalp atışım ortalama 70 civarında. Geceleri Win Hof nefes temrinleri sonunda 65 e düşüyor ama bir süre sonra zaten uyuyorum. Yani kalp atışının düşmesi uyumak üzere olduğum için de olabilir. Bu temrinlere bir kaç ay devam edersem ortalama kalp atışım düşecek mi diye merak ediyorum. Mesela, fitbit kol saatim ortalama istirahat kalp atışlarını 65 olarak rapor etmeye başlayacak mı? Bu olursa, belki o zaman bir makale de ben yazarım. Olmazsa da, yatarken bu nefes alma verme, nefes yollarının temizlenmesine yarıyor diye umuyorum, başka hiç bir şeye yaramasa bile. Bir zararı olduğunu da sanmıyorum.

Bu arada, anti parantez, Wim Hof'u Türkiye'de de hatırı sayılır bir kitle izliyor. Videosunun Türkçe versiyonu üzerindeki tık sayısı 24500 (İngilizce versiyonundaki tık sayısı 10 milyon).

NOT 1 - Başta biraz vertigo oluyordu nefes alıp verirken. Artık olmuyor. Şimdi daha derinden nefes alıp vermeme rağmen artık vertigo olmuyor. Bunun sağlık açısından bir anlamı var mıdır bilmiyorum. Baş dönüp düşmemek için yatarak ya da en azından rahat oturarak yapmak şart.